Hoe zwaar was Einstein’s brein? Zegt de grootte van je hersenen iets over intelligentie?

Langer antwoord

We weten dat intelligentie vanuit de hersenen komt. Daarom dachten veel mensen dat een groter brein een grotere intelligentie betekent. Onderzoekers van de McMaster University ontdekten echter dat de hersenen van Einstein, met 1230 gram, minder wogen dan de gemiddelde mannelijke hersenen (bijna 1400 gram) (Witelson, Kigar, & Harvey, 1999). In plaats daarvan brachten de onderzoekers Einsteins uitzonderlijke intellect in verband met de ‘pariëtale kwabben’, een hersengebied dat belangrijk is voor wiskundige, visuele en ruimtelijke cognitie. De pariëtale kwabben van Einstein waren 15% breder dan gemiddelde pariëtale kwabben. Was het lage gewicht van Einsteins hersenen een interessante uitzondering, of zegt iemands hersenomvang niets over zijn intelligentie?

IQ en hersenomvang

In 2015 werd een grote meta-analyse uitgevoerd om een antwoord te geven op deze vraag (Pietschnig, Penke, Wicherts, Zeiler, & Voracek, 2015). Een meta-analyse betekent dat onderzoekers de resultaten van verschillende onderzoeken combineren. In dit geval werden 88 verschillende studies met in totaal meer dan 8000 individuen, die gegevens verstrekten over zowel hersenomvang als intelligentie, gecombineerd en met elkaar vergeleken. Ze vonden een relatie tussen hersenvolume en IQ, wat betekent: hoe groter iemands hersenen, hoe hoger zijn intelligentie. Het verband dat in deze analyse werd gevonden, was echter zeer zwak (het hersenvolume kon slechts ongeveer 6% van de verschillen in IQ verklaren). Dit betekent dat we weliswaar een schatting kunnen maken van iemands IQ op basis van zijn hersenomvang, maar dat die schatting in veel gevallen onjuist zal zijn, omdat het grootste deel van de variatie in intelligentie het gevolg is van andere oorzaken. Volgens Jakob Pietschnig, een van de onderzoekers die de meta-analyse uitvoerde, blijkt de hersenstructuur belangrijker te zijn voor het IQ dan de hersenomvang (“Larger brains do not lead to high IQs, new meta-analysis finds.,” 2015).

Conclusie

In het geval van Einstein zou de breedte van zijn pariëtale kwabben kunnen hebben bijgedragen aan zijn hoge intelligentie. Volgens de wetenschappelijke literatuur zijn er echter nog veel meer hersengebieden en andere factoren die verband houden met intelligentie. En om het nog complexer te maken, lijkt het per persoon te verschillen hoeveel elke factor bijdraagt aan zijn IQ-niveau. We moeten dus nog veel meer over de hersenen te weten komen voordat we iets kunnen zeggen over iemands intelligentie door alleen maar naar zijn hersenen te kijken.

Verder lezen: (Engels)

• Larger brains do not lead to high IQs, new meta-analysis finds. (2015)
• Pietschnig, J., Penke, L., Wicherts, J. M., Zeiler, M., & Voracek, M. (2015). Meta-analysis of associations between human brain volume and intelligence differences: How strong are they and what do they mean? Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 57, 411-432.
• Witelson, S. F., Kigar, D. L., & Harvey, T. (1999). The exceptional brain of Albert Einstein. Lancet, 353(9170), 2149-2153.