Wat gebeurt er in de hersenen wanneer je psychedelica gebruikt?

beantwoord door Carlo Rooth

Redactie, Vertaler: Marina Boon & Juraj Bevandic, Marina Boon

Kort antwoord

Sommige psychedelische drugs binden zich aan op speciale plaatsen (serotonine-receptoren) in de hersenen, die vervolgens anders reageren dan normaal. Op een ingewikkelde manier veroorzaakt dit een overload aan informatie in de hersenen, wat resulteert in een veranderde staat van bewustzijn. Dit zou een aantal typische effecten kunnen verklaren, zoals bojvoorbeeld het gevoel dat je je zelf verliest en veranderingen in je waarneming en denkpatronen. Maar er is nog veel onbekend over de werking van psychedelische drugs.

Langer antwoord

Psychedelische drugs zoals LSD, psilocybine, en DMT zijn drugs die hallucinaties en een tijdelijk veranderde staat van bewustzijn kunnen veroorzaken. Maar voordat we kunnen begrijpen wat er in de hersenen gebeurt als we op deze drugs trippen, moeten we begrijpen hoe cellen in de hersenen normaal gesproken met elkaar communiceren.

Neurotransmitters en receptoren
De hersenen bestaan uit miljarden cellen die neuronen worden genoemd. Deze neuronen ontvangen en verzenden voortdurend informatie via elektrische signalen door de hersenen en het lichaam. Neuronen zijn verbonden met andere neuronen of met spieren en deze verbindingen worden synapsen genoemd. Hier vindt de informatieoverdracht plaats. Wanneer een neuron een signaal ontvangt, laat het via de synaps een chemische stof, een neurotransmitter, vrij en andere neuronen ontvangen dit. Alle neuronen hebben onderdelen, receptoren genaamd, die neurotransmitters opvangen, zodat zij de boodschap kunnen ontvangen. Er zijn verschillende soorten receptoren, en elke receptor veroorzaakt een andere reactie in het ontvangende neuron. Het neuron neemt alle boodschappen van de verschillende receptoren samen, en geeft dan een specifieke reactie. Het vertelt bijvoorbeeld het volgende neuron iets te doen of het vertelt een spier zich samen te trekken of te ontspannen. Nadat de boodschap is ontvangen, wordt de neurotransmitter weer opgenomen door het zendende neuron. Wanneer een nieuwe boodschap binnenkomt, wordt deze cyclus herhaald. Je kunt neurotransmitters dus zien als chemische boodschappers in ons lichaam. 

(Bron: https://www.scientificanimations.com/ – http://www.scientificanimations.com/wiki-images/, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=72340357)

Serotonine is één type van zo’n neurotransmitter. Normaal gesproken speelt serotonine een belangrijke rol bij het regelen van je stemming. Sommige psychedelische drugs lijken chemisch gezien veel op serotonine. Net als een auto en een vrachtwagen: ze zijn niet hetzelfde, maar ze bestaan wel uit dezelfde bouwstenen. Daarom kunnen psychedelische drugs een grote invloed hebben op serotonine in onze hersenen. Zo kunnen psychedelica ervoor zorgen dat serotonine door andere receptoren wordt ontvangen dan normaal het geval is. Dit gebeurt vaak in specifieke neuronen die betrokken zijn bij het zien en het controleren van onze aandacht. De boodschappen die deze neuronen zenden en ontvangen worden dus veranderd door psychedelische drugs. Dit verklaart sommige effecten van psychedelica: visuele hallucinaties en een ongeordende manier van denken. Wanneer hogere doseringen van een drug worden toegediend, worden meer van deze receptoren bezet en zullen de effecten van de drug sterker zijn.

Filter
Één van de hersengebieden die door psychedelica wordt beïnvloed, heet de thalamus. Normaal werkt de thalamus als een filter om de rest van de hersenen te beschermen tegen een overload aan signalen van binnen en buiten het lichaam. Onder invloed van psychedelica worden serotonine receptoren van gebieden die verbonden zijn met de thalamus geactiveerd. Hierdoor kan de thalamus zijn werk niet meer goed doen, waardoor er een overload aan informatie in de hersenen ontstaat. Dit resulteert in een veranderde bewustzijnstoestand, vergelijkbaar met een psychose.

In het nu zijn
Twee andere gebieden die sterk worden beïnvloed door psychedelische drugs zijn de zogenaamde ’temporale-pariëtale junctie’ en de ‘mediale prefrontale cortex’. Deze gebieden zijn betrokken bij vrij complexe functies, zoals ‘mentaliseren’. Dit is ons vermogen om de mentale toestand van onszelf en anderen te begrijpen. Ook zijn gebieden die normaal actief zijn tijdens zelfreflectie, piekeren en dagdromen, minder actief tijdens een psychedelische trip. Dit zorgt ervoor dat er minder focus is op het zelf en dat de manier van denken flexibeler is. Dit is waarschijnlijk de reden waarom mensen op psychedelica zich helemaal ondergedompeld voelen in de zintuiglijke waarnemingen die de psychedelica veroorzaken.

Communicatie
Psychedelica zorgen er niet alleen voor dat onze neuronen anders met elkaar communiceren. Ze zorgen er ook voor dat delen van de hersenen die normaal gesproken niet met elkaar communiceren meer met elkaar communiceren, en dat delen die normaal gesproken veel met elkaar communiceren minder met elkaar communiceren. Simpel gezegd kun je zeggen dat de hersenen tijdens een psychedelische trip een beetje door elkaar worden geschud. Zo kijkt men anders tegen de dingen in het leven aan dan men normaal doet. Dit opent ruimte voor nieuwe inzichten en kan problematische patronen in hun leven doorbreken. Hierdoor denken wetenschappers dat psychedelische drugs gebruikt zouden kunnen worden om psychiatrische aandoeningen zoals depressie, angst of verslaving te behandelen. Het is echter belangrijk om te beseffen dat psychedelica veel met de hersenen knoeien. Daarom moeten deze drugs altijd onder begeleiding van een professional worden gebruikt, vooral wanneer men medische of psychologische klachten heeft.

Verder lezen?

Je kunt meer leren over de mogelijkheden en gevaren van psychedelica in de volgende links: