Kort antwoord
Mensen die meer dan één taal spreken, kunnen beter focussen op relevante informatie in het dagelijks leven dan mensen die slechts één taal spreken. Daarnaast lijken hun hersenen beter gezond te blijven als ze ouder worden.
Langer antwoord
Meer dan de helft van de wereldbevolking spreekt meer dan één taal. Verschillen de hersenen van mensen die meerdere talen spreken van diegenen die dat niet doen? Onderzoek naar dit onderwerp is volop in ontwikkeling! Toch blijven de conclusies controversieel. Voordat we uitleggen waarom het antwoord op deze vraag nog steeds ter discussie staat, bekijken we eerst twee effecten die meertaligheid op de hersenen lijken te hebben.
Meertaligheid kan het cognitieve controlevermogen verbeteren
Het spreken van meerdere talen lijkt de cognitieve functies te verbeteren. Mensen die meerdere talen spreken (meertaligen) hebben meer woorden opgeslagen in hun geheugen dan mensen die één taal spreken (eentaligen). Ze kennen ook meer uitdrukkingen, grammaticaregels, spellingspatronen, uitspraakvariaties, enzovoort. Omdat meertaligen meerdere manieren kennen om iets te zeggen, moeten ze voortdurend kiezen tussen die opties. Sommige onderzoekers denken daarom dat mensen die meerdere talen spreken een soort mentale rem hebben om de juiste taal te kiezen. Hierdoor zouden meertaligen over het algemeen beter zijn in het focussen op relevante informatie in het dagelijks leven en het negeren van afleidingen.
Meertaligheid kan het brein jong houden
Later in het leven biedt meertaligheid nog een extra voordeel: de hersenen van mensen die meerdere talen spreken blijven tot op oudere leeftijd gezond. Dit kan de ontwikkeling van neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer vertragen. Hoe verklaart het huidige onderzoek dit? De leeftijd van onze hersenen wordt deels bepaald door het vermogen om zichzelf te beschermen en te herstellen tegen schade: de zogenaamde “cognitieve reserve”. Levenslange meertaligheid lijkt deze cognitieve reserve te vergroten. Toch is er op het niveau van hersencellen tot nu toe geen verschil gevonden tussen de hersenen van eentaligen en meertaligen.
Uitdagingen bij het bestuderen van meertaligheid
Een directe link tussen meertaligheid en veranderingen in de hersenen blijft moeilijk vast te stellen. De effecten van meertaligheid zijn namelijk niet simpelweg het gevolg van het spreken van meerdere talen. De effecten hangen af van welke talen worden gesproken, wanneer ze zijn geleerd (op vroege of latere leeftijd), op welk niveau, en in welke context ze worden gebruikt (bijvoorbeeld in het dagelijks leven of in formeel onderwijs). Deze factoren maken meertalige populaties zeer divers, wat het moeilijk maakt om universele conclusies te trekken. Toekomstige studies moeten rekening houden met deze verschillen en met andere dingen die invloed hebben op de hersenen, zoals opleiding, lichamelijke activiteit en sociaaleconomische status. Hopelijk kunnen we dan in de toekomst beter begrijpen wat de invloed is van het spreken van meerdere talen op het brain… Oeps, ik bedoel BREIN.
Meer lezen?
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/11/16/twee-of-meer-talen-leren-je-kind-kan-het-14051486-a1581361