Kort antwoord
Ja. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat angst/depressie en reumatoïde artritis vaak samen voorkomen. Ontstekingsstoffen genaamd cytokinen spelen hierbij een belangrijke rol, omdat ze de hersenen kunnen beïnvloeden.
Langer antwoord
Reuma, ook wel reumatoïde artritis genoemd, is een auto-immuunziekte. Dit betekent dat je immuunsysteem zich tegen je eigen lichaam keert. Dit veroorzaakt ontstekingen in je gewrichten die erg pijnlijk kunnen zijn. Je kunt je voorstellen dat zulke pijn een last kan zijn voor je mentale gezondheid, en gevoelens van angst, bezorgdheid en depressie kan veroorzaken. Er is echter ook een direct effect van ontstekingsstoffen op de hersenen.
Ontsteking is een belangrijk proces dat je lichaam beschermt tegen de schadelijke effecten van ziekteverwekkers. Wanneer bacteriën bijvoorbeeld een wond binnengaan, laat je immuunsysteem ontstekingsstoffen genaamd cytokinen los in de bloedbaan om de bacteriën te bestrijden. In het geval van reumatoïde artritis kan dit proces zich echter keren tegen je eigen cellen, specifiek de cellen in je gewrichten, die dan worden ‘aangevallen’ door je immuunsysteem. Reumatoïde artritis wordt daarom een auto-immuunziekte genoemd.
Alsof dit nog niet vervelend genoeg is, kunnen de cytokinen die vrijkomen bij ontstekingen ook invloed hebben op je hersenen. Onderzoek heeft aangetoond dat cytokinen hersenstructuren kunnen beïnvloeden die stemming en angst reguleren. Hierdoor reageren deze hersengebieden meer op stress, wat kan leiden tot een verhoogd gevoel van angst en depressie. Het omgekeerde kan ook gebeuren: het hebben van een depressie (vooral als deze 3-5 jaar of langer aanhoudt) lijkt de kans op het ontwikkelen van reumatoïde artritis te vergroten. Hoe dit precies werkt, wordt momenteel onderzocht.
Kan er iets gedaan worden aan dit verband tussen reuma en depressie? Gelukkig lijken er nieuwe medicijnen beschikbaar te zijn. Eén bepaald type cytokine heet TNF-ɑ (spreek uit: TNF-alfa). Recent onderzoek heeft aangetoond dat medicijnen die zich binden aan deze TNF-ɑ moleculen (anti-TNF-ɑ genoemd) deze cytokinen kunnen neutraliseren, waardoor ze geen rol meer spelen in de ontstekingsreactie en de hersenen niet bereiken. Anti-TNF-ɑ kan ook de niveaus van de neurotransmitters dopamine en serotonine verhogen, die een positief effect hebben op je stemming. Dergelijke medicatie kan daarom zowel een gunstig effect hebben op reumatoïde artritis, als angst- en stemmingsstoornissen verminderen. Anti-TNF-ɑ medicatie wordt al gebruikt om reuma te behandelen en klinische studies hebben aangetoond dat het ook ernstige depressie en andere stemmingsstoornissen kan behandelen.
Meer lezen
Reumatoïde artritis (RA) • ReumaNederland